Black beltza da

Black Friday edo Ostiral Beltza da gaur. Ez zaizkit batere ardura dendetan izango diren eskaintzak baina ohitura honen jatorria zein den jakin nahi izan dut, egunarena eta izenarena hain zuzen ere. Gabon aurreko lehen erosketak egiten ziren lehen eguna izateagatik egin zen ezagun, nola ez Estatu Batuetan; bertan, azaroko laugarren ostegunean Eskerrak Emateko Eguna ospatzen da eta, biharamunean, oparien garaia hasi ohi da.

Izenaren jatorria, aldiz, ez dago oso argi. Interpretazio baikorra eta ezkorra daude: saltzaileek euren balantzeetan izaten zituzten ‘zenbaki gorriak’ beltz bilakatzen ziren eguna zelako diote lehenengoek; erosketak egitera joaten zirenek sortzen zituzten trafiko arazo handiengatik poliziak jarritako izena omen dela diote bigarrenek.

Gure edukazioarengatik, beltza gauza txarrekin lotzen dugu; baita ere, beltzaren kontrakoa zuria dela ikasi dugu. Horregatik, hain zuzen, Vox alderdiaren laguntza behar dutenek hauen barru beltza zuritu beharra ikusi dute. Ultraeskuindarrek, bakarrik asteon, indarkeria matxistaren aurkako adierazpen instituzionalik ez egotea ahalbidetu dute Kongresuan; Madrilgo udaletxean edo Alakantekoan eta beste hainbat tokitan egin duten bezala. Ekintza hauek eta euren agintarietako batek Emakumeenganako Biolentziaren Aurkako Nazioarteko Egunean egin zituen adierazpen gogor eta bidegabeek alderdi horren benetako izaera erakutsi baino ez dute egin. Genero politikan izan da, baina berdin gertatuko da migrazio, eskubide historiko, Autonomia Erkidego eta beste hainbat politikei dagokienez.

Guk argi daukagu Vox-i lerro demokratikoa jarri behar zaiola erakundeetan bere jarduerak eraginik izan ez dezan, azken urteotan hainbeste eragileren artean eraiki dugun ongizatearen gizarteak atzera egin ez dezan. Lerro hori, baina, ez da baliagarria izango Alderdi Popularrak alderdi arrunta izango balitz bezala normaltasunez integratzeko bidea ematen badio: Kongresuko Mahaian postu bat izan dezan ahalbidetuz, haien sentsibilitatea zauritu lezakeen ekimenik ez onartuz… Eta hau hasi besterik ez da egin. Madril, Andaluzia, Murtzia edo beste hainbeste lekutan ematen dioten babesaren prezioa da barrua beltza dutenak zuritu nahi izatea.

La trinchera infinita

Hace pocos días empleé el título de la película de Jon Garaño, José Mari Goenaga y Aitor Arregi, y que encabeza este artículo, para ilustrar la situación política de parálisis en la que se encuentra sumido el Estado español. La nueva obra de los cineastas vascos retrata los avatares de uno de aquellos ‘topos’ que, durante la guerra civil y la represión franquista, estuvieron escondidos tras las paredes de sus casas durante incluso tres décadas para huir de un más que seguro fusilamiento por haber defendido sus ideas republicanas.

Las paredes que lo ocultaban, esas trincheras físicas que posibilitaron su supervivencia, me han recordado a las trincheras de silencio que muchos otros se han autoimpuesto durante muchos años para no hacer peligrar su integridad. Me vienen a la memoria los supervivientes del bombardeo de Gernika, Durango y de otras muchas localidades, que tuvieron que callar ante la infamia de una mentirosa verdad oficial que dogmatizaba que su destrucción había sido producto de la acción de los rojos; el sometimiento de un pueblo ante el temor a la represión del totalitario régimen fascista, vestido de una aparente vida normal. También, por supuesto, el silencio de quienes, años después y ante la barbarie de un terrorismo autodenominado como libertador, optaron por ocultar su ideología política para, como mal menor, no complicarse la vida.

Son páginas de nuestra historia de distinto signo y con algunos capítulos entrelazados; comenzaron hace más de ocho décadas y concluyeron, como quien dice, anteayer. Herenegun. Unas páginas que no han sido escritas en su totalidad y que es necesario completarlas si queremos, verdaderamente, superar una historia dramática y sanar las heridas que aún supuran por su deficiente cicatrización.

En ello está, por ejemplo, la secretaría de Memoria y Convivencia del Gobierno Vasco, con la unidad didáctica sobre la violencia en Euskadi entre 1960 y 2018. Sometida a una lícita crítica, se ha trabajado concienzudamente introduciendo numerosas aportaciones, que serán incluso mejoradas tras la experiencia piloto que se llevará a cabo en primavera en ocho centros educativos, antes de ponerlo en marcha. Un proyecto que ha recibido el respaldo de los principales agentes académicos y universitarios vascos, y que deslegitima de manera inequívoca el terrorismo y la violencia. Sin embargo, ha sido sistemáticamente vilipendiado por los guardianes de las trincheras políticas que, sin atisbo alguno de favorecer la pluralidad, se empeñan en construir una memoria parcial que no es buena ni para la propia memoria, ni para la convivencia, ni para las víctimas.

Afortunadamente, han pasado los años en los que había que cobijarse tras paredes para salvar la vida, aunque todavía hay quienes insisten en levantar muros que tratan de impedir la redacción de un relato real que permita pasar página y favorecer la convivencia. El protagonista de ‘La Trinchera Infinita’ sentía dolor en los ojos al ver, por fin, la luz del sol tras muchos años de oscuridad; a muchos también les dolerá, nos dolerá, reconocer parte de nuestra historia pero, tal y como reza el dicho, la luz es amiga de la verdad.

Laugarrenak, Senatuan

Hauteskundeen ostean, eta Estatu osoa Sanchezek eta Iglesiasek Gobernua osatzeko Kongresuan lortu behar duten babesa nortzuk emango dioten begira dagoenean, nik Senatura zuzenduko dut fokua Goi Ganberan geratu den egoera azaltzeko.

Lehenengo eta behin nabarmendu behar dena, jakina, PSOEk gehiengo osoa galdu duela izan da, PP oso gertu geratuz. Ez da oso ohikoa hainbesteko oreka izatea Senatuan, hautaketa prozesuak gehiengo absolutuak bideratzen baititu. Sozialisten aurretik PPkoek izan zuten Ganberaren kontrola eta honen instrumentalizazioa egin zuten. Ea oraingoan lan egiteko eta proposamen eraikitzaileak egiteko aukera gehiago dugun!

Senatuko zenbakiak azaltzea ez da erraza. Igandean 208 senatari aukeratu baziren ere, Autonomia Erkidego bakoitzari ere badagokio euren senatariak aukeratzea eta hauen kopurua aldatu egiten da lurralde bakoitzak une bakoitzean duen populazioaren arabera. Gainera, bakoitzak bere hautaketa egutegi propioa dauka, eta adostasunek edo adostasun faltek edota bestelako gertaerek eragina izaten dute. Horrela, abenduaren 3an martxan jarriko den XIV. legealdian 265 senatari izan beharko bagina ere, ez dago argi senatari autonomiko guztiak izendatuta egongo diren ordurako; badirudi ezetz. Hortaz, ezin da jakin zenbat egongo garen ikasturteko lehen egunean Senatuko presidentea eta Mahaiko beste kideak aukeratzeko. Kalkulagailuak sutan egongo dira!

Bestalde, EAJren posizioa azpimarratu nahiko nuke. Izan ere, nahiz eta ordezkari berdinak lortu ditugun hauteskundeetan, oraingoan laugarren indar handiena gara Lurralde Ganberan, PSOE, PP eta ERCren ostean. Hamar ordezkarirekin, gure indar aritmetikoa berdina izango da (Talde propioa izateak agenda propioa defendatzeko gaitasuna mantenduz) baina gure pisua handiagoa izango da, honek dakartzan abantailekin.

Lanari ekiteko gogotsu nago, Talde bikaina izateaz gain, eguneroko jardunean eragina izateko aukera handiagoak daudelako; gure agendako mandatuak betetzeko aukera handiagoak ditugulako.

Kanpainaren amaiera hasi da

Hauteskunde kanpaina hasi da… ala amaitzen ari da? Garai nahasiak bizitzen ari gara; egutegi eta komunikabideen arabera Estatuko Gorteetarako hauteskunde kanpainari hasiera eman zaio gaur, baina egunerokotasunari distantzia apur batekin begiratzen badiogu, amaitzen hasiak direla esan genezake. Are gehiago, aste bete baino iraungo ez duen honetan.

Izan ere, garaiotan etengabeko hauteskunde kanpainan bizi gara, tarte ofizialera heldu arte botoa eskatzerik ez dagoen arren. Aspaldian entzuten ari gara alderdi politikoak makinaria elektorala bihurtu direla; Estatuko egoera ikusita, jarduera elektorala alderdien izateko arrazoia direla esan genezake.

Apirilaren 28ko hauteskundeen ostean, ia mundu guztiak PSOE eta Podemosen arteko akordioa emango zela aurreikusten zuen, baina euren arteko elkarrizketen edukiak barrurako baino kanporako izan ziren; prentsaurrekoak, irainak, itxurakeriak… Guztia hautesleen aurrean norbere diskurtsoa zabaltzeko. Eta zer esan, negoziazioak eten ostean, Pedro Sanchezek jarduneko presidente karguaz aprobetxatuz egin dituen ekimenez! Junta Elektoralak ere behin baino gehiagotan tiratu behar izan dio belarrietatik.

Guk, bestalde, gurera jarraitu behar dugu; Euskadi eta euskal herritarren interesen aldeko ekimenak martxan jartzen eta Euskadi eta euskal herritarren interesen aurkakoei kontra egiten. Euskadin bertan erakutsi dugu badakigula Herria aurrera ateratzen, akordioetara heltzen, aberastasuna eta berdintasun soziala lortzen… baina ez asteon, ez hitzaldi loratu eta txalotuetan esaten; EAJ-PNVk egunero-egunero eta urte askotan zehar erakusten du hori, Euskadin zein Madrilen.