viernes, 29 de mayo de 2020


Zekenak?
Zekentzat jo gaitu aste honetan Arnaldo Otegik. Hain zuzen ere, amnistiaren aldeko manifestazioan zenbait aldarrikapen egin zituztenak edota zenbait alderdi politikotako egoitzatako hormatan edo etxeetan mezu mehatxatzaileak pinturaz idatzi dituztenak uztailaren 12an EH Bilduko apoderatuak izan daitezkeela esateagatik. Hori esatea, bere iritziz, “lerro guztiak zeharkatzea” da eta “politikak mugak dituela” jakinarazten digu.
Ezker abertzaleko jarraitzaile eta buruzagiek beraien iragana gogoraraztea atsegin ez dutenez, eta hura gaindituta omen dagoen garaia dela diotenez, ez dut nire hausnarketan urte asko atzera egingo baina, onartu beharko didazu, irakurle maitea, harrigarria bezain tamalgarria dela zenbait adierazpen zenbaitzuen ahotan entzutea.
Otegiren esanetan, “denok dakigu” nortzuk dauden ekintza horien atzean, beraien erantzukizuna ez dela aditzera eman nahian. Agian adierazpen honi gehitu beharko litzaiokeen beste esaldi bat da: “Denok dakigu” ekintza horien atzean daudenek nori emango dioten botoa datozen hauteskundeetan… baldin eta aukera politiko horretako buruzagiek aipatutako ekintzak salatzeko ausardia erakusten ez duten bitartean.
Antzeko isiltasuna erakutsi zuten Otegik eta bere taldekideek martxoan, Batzokien aurkako beste eraso batzuk gertatu zirenean. Orduan, Zaldibarreko zabortegiaren ezbeharraren ondorioz, bi hildako izatearen erantzukizuna EAJ-PNVri egotzi nahian, gure egoitzetan zaborra bota eta pintadak egin zituzten ezezagun batzuek, jeltzaleok “hiltzailetzat” joz. Orduan ere, erasoak gaitzesteko baino, beraien hitz egiteko eskubidea Lehendakariaren aurka egiteko baino ez zuten erabili, salaketen jomugaren erdi-erdian jarri eta ezbeharraren erabilera politikoa lotsagabea eginez. Eta horien ahotik entzun behar dugu zekenak garela!

sábado, 23 de mayo de 2020


Antídoto democrático
La crisis sanitaria que hemos padecido nos ha permitido, también, recopilar una serie de lecciones aprendidas. Una de las principales puede ser, quizá, comprender que la responsabilidad individual es la mejor herramienta para minimizar el riesgo de contagio. Esa misma responsabilidad individual será también de aplicación el próximo 12 de julio. A través del voto, cada persona va a contribuir a conformar el nuevo Parlamento Vasco que, junto al Gobierno que elija, deberá hacer frente al enorme reto de poner fin a la crisis sanitaria y remontar las negativas consecuencias socio-económicas que está acarreando.
Desde el pasado día 10 de febrero el Parlamento Vasco está disuelto. Como consecuencia de ello, la sociedad vasca afronta una situación tan excepcional como la sobrevenida por el Covid-19 y sin capacidad de legislar. Una de las bases fundamentales de toda democracia representativa se encuentra en su Parlamento. Es inimaginable una democracia sin Parlamento y, excepción hecha de la Diputación Permanente, esa es la situación en la que nos encontramos.
Esta es la razón por la que me ha resultado incomprensible escuchar a algunos líderes políticos decir que las Elecciones se pueden retrasar incluso hasta después del 25 de octubre, fecha límite legal. Es obvio que los comicios deben celebrarse en plenitud de garantías sanitarias y democráticas. Esto nadie lo puede cuestionar. Ahora bien, una vez que se garanticen estos dos parámetros, los comicios deben convocarse porque una democracia no puede funcionar sin sus representantes e instituciones en plena facultad de sus funciones. Esto mismo lo hemos podido comprobar en Francia, donde a pesar de haber tenido una primera vuelta a las elecciones municipales con una gran abstención, han convocado la segunda vuelta de las mismas para el día 28 de junio, dos semanas antes de nuestras elecciones al Parlamento Vasco. Los procesos electorales actúan como elemento de legitimación de las propias instituciones.
Me resulta también del todo incomprensible que, en un momento tan delicado y difícil, dos partidos como EH Bildu y Podemos rehúyan la posibilidad de conformar un nuevo Parlamento para debatir ideas de cara a estos próximos años. Este debate, positivo a todas luces, permite enfocar mejor las decisiones desde un punto de vista práctico y ayuda a ofrecer respuestas a las necesidades de la ciudadanía. Pero es que, además, este debate dota de legitimación social a la representación parlamentaria y a las propias instituciones. En estos momentos, la palabra la tiene cada una de las personas que formamos parte de esta sociedad, aplicando las reglas de las que nos hemos dotado desde el mutuo acuerdo. La razón profunda de la distancia marcada por estos dos partidos puede estar, en realidad, en el cuestionamiento de esas normas de funcionamiento y de representación parlamentaria e institucional. Tengo que reconocer que esta razón, más inquietante que la anterior, me preocupa en mayor medida.
Recientemente, Romano Prodi ha afirmado que “un Gobierno cae cuando hay alternativas, y en este momento no las veo”. No sé si quien fuera Presidente de la Comisión Europea extrapola también esa opinión a Euskadi, yo desde luego sí lo hago. En todo caso esta idea supone una llamada atención en estos momentos tanto para el Gobierno como para sus hipotéticas alternativas. Será la ciudadanía quien evalúe la labor de quien ha tenido la responsabilidad de gobernar en esta situación inédita. Ahora bien, es pertinente recordar que la misma ciudadanía evaluará también la actitud y la forma de proceder de los partidos de la oposición. En el caso que nos ocupa, es evidente que han renunciado a colaborar y a ofrecer alternativas constructivas y viables, han preferido concentrarse en tratar de segar la hierba bajo los pies del Gobierno. 
Estos dos partidos se contradicen a cada paso. Habrían puesto el grito en el cielo si se hubieran retrasado los comicios y nos quieren hacer creer, ahora, que no es importante que una institución básica para la democracia se encuentre funcionando o no. Nos dejaron solos cuando apostamos por no detener nuestro sistema productivo, presentándonos ante la sociedad como “desalmados que defienden los intereses económicos por encima de los sanitarios” y proclaman, ahora, que la preocupación de la ciudadanía es cómo recuperar sus puestos de trabajo.
Somos responsables políticos e institucionales, nos encontramos ante una anomalía democrática y la labor que nos corresponde es transmitir a la ciudadanía vasca que le asiste el derecho fundamental al sufragio, en plenitud de garantías sanitarias y de seguridad. Nos corresponde también garantizar que la campaña electoral pueda desarrollarse en igualdad de condiciones, utilizando los instrumentos más adecuados a los nuevos tiempos. Nos corresponde llegar a un acuerdo entre todas las fuerzas políticas para desarrollar la campaña y la jornada electoral en unas condiciones que favorezcan la participación. Nos corresponde, en realidad, transmitir la importancia del tiempo que vivimos y la necesidad de que la ciudadanía sea muy consciente de que las decisiones de futuro que se vayan a adoptar dependen de su voto. Llegan tiempos convulsos y difíciles, vamos a afrontar retos de gran dimensión, tenemos que explicar nuestras propuestas, de forma que la ciudadanía participe y decida. El mejor antídoto contra las enfermedades y los autoritarismos es la participación democrática.

Mi artículo de opinión, hoy en Diario Vasco.


viernes, 22 de mayo de 2020


Marra

Senatuko azken hileetako arduretako bat, Ganberak adierazpen instituzionalak aho batez onartu behar ez izateko bideak izaten ari da. Duela gutxira arte ez zen arazorik, horrelako adierazpenak demokrazia eta bizikidetzarekin bat datorren edozein alderdi politikok onartu beharreko gaietarako proposatzen direlako. Azken legealdietan, ordea, eskuin muturreko alderdi politiko bat Parlamentura heldu denetik, gizalegezkoa den edozeinek onartu behar lukeen hainbat proposamen bertan behera geratu dira.

Azken egunotan, eskuin muturreko alderdi politikorik izan gabe, Eusko Legebiltzarrean ere ezin izan dute adierazpen instituzional bat onartu, demokrazia eta bizikidetzarekin bat datorren arazo baten inguruan jardun arren. Alderdi Sozialistako legebiltzarkide baten etxean eta alderdi horretako eta EAJko zenbait egoitzatan egindako pintada mehatxatzaileak gaitzestea zuen helburu baina, hara non, ezker abertzaleak uko egin zion hauen aldeko elkartasuna agertzeari. Gehienez ere, “Idoia Mendiaren etxeari egindako erasoarekin bat ez datozela” onartu zuen Maddalen Iriartek, eta horrekin “marra bat gainditu” zela aitortu zuen. Agian gizatasun pixka bat agertzeko asmoz esan zuenarekin, komunikazio arloan hainbat urtetan aritutako lehendakarigaiak, esan ez zuena utzi zuen ageriago; hau da: ordura arteko erasoak, PSE eta EAJren egoitzen aurkakoak, onargarritzat jotzen dituela.

Pintadak COVID-19ak espetxeetan eragin ditzakeen kalteak salatzeagatik jaso omen zituen mehatxuak salatzeko ETAko kide bat egiten ari den gose grebari elkartasuna adierazteko egiten ari omen dira. Ezker abertzaleak salaketa horrekin bat egin nahi izatea ulertzen dut baina, demokrazia eta bizikidetzaren aldeko edozein pertsona legez, ez dut ulertzen nola babes daitekeen koakzioa eta mehatxua erabiltzea, are gutxiago azken mende erdian Euskadin biolentziarekin sufritu dugunarekin. Badaude horretarako beste tresna batzuk. Hain zuzen ere, Patxi Ruiz ETAkideak gose greba hasi zuen egun berean Kongresuan bederatzi alderdi politikotako ordezkariek, koronabirusa dela eta, presoen osasun eskubideak bermatze aldera Estatuko Gobernuari askatasun gabetzearen alternatibak bila dezala eta hainbat neurri har ditzala exijituz sinatu genuen adierazpena.

Giza eskubide batzuk aldarrikatzearen aldeko adierazpen hori sinatu zuen ezker abertzaleak, baina Legebiltzarrean beste giza eskubide batzuk aldarrikatzearen alde egiteari uko egin zion. Giza eskubide guzti-guztiak onartzen ez dituenak badaki demokrazia eta bizikidetza mugarritzen duen marraren zein aldetan dagoen.

viernes, 15 de mayo de 2020


Normaltasun berriak

Gaur San Isidro eguna da baina Euskadiko hainbat herritan ezin izan dira behar den moduan ospatu jai eta azoka politak. Gaur bertan jakin dugu, baita ere, abuztuan ez direla euren eginkizunetan arituko Celedon, Marijaia edo Artilleroak Gasteiz, Bilbo eta Donostiako jaietan. Zorionez, desberdina izango da itsasbazter zaleentzat, justu hilabete barru gure kostaldeko hondartzak berriz zabalduko dituztelako. Arduraz jokatzen badugu, amesgaizto hau hasi aurretik egiten genituen hainbat gauza berriz egiteko aukera izango dugu “normaltasun berria” deitu den horretan. Bide onetik goaz. Pandemiaren datuak hobetzen doazela dirudi eta, adibidez, azken 24 orduotan hildako bat izan omen da Euskadin Koronabirusa dela eta.

Beste hilabete bat aurrerago eginez, uztailaren erdialdean, hauteskundeak izan ditzakegu Autonomia Erkidegoan. Adituek emandako gomendioen arabera Urkullu Lehendakariak egin zuen aurreikuspenak oposizio guztiaren kontrako iritzia jaso zuen arren, gero eta jarraitzaile gehiago dituela ematen du. Galiziako presidenteak ere deialdia orduan egingo omen duenez Iturgaitzen trabak ere leundu dira, eta ezker abertzalearen eta Ahal Dugukoen “kontrakokeria” gero eta ageriagoa da, Lehendakariari leporatzen dioten presak eta arduragabekeriak ez duelako zentzurik beraien proposamena hauteskundeak bi hilabete geroago egitea baino ez denean.

Bitartean, Lehendakariak berari dagozkion ardurak egiteagatik kanpainan dagoela aurpegiratzen diotenek, euren kanpainarekin jarraitzen dute. Inoiz ezagutu dugun osasun larrialdirik zailenean, gure egoera benetan dena baino txarragoa dela aditzera eman nahi dute: helburua agintarien irudia zikintzea da, berdin dio hiritarren artean ezinegona eta kezka handitzea.

Kanpaina horretan, batzuek aspaldiko ohitura txarrak berreskuratu dituzte azken egunotan eta hainbat herritako Batzokitan pintada iraingarriak egin dituzte EAJren aurka, Tomas Caballero UPNko zinegotzia tiroz hil zuenaren gose grebari babesa ematea aitzakiatzat hartuta. Duela gutxi bi urte bete dira Euskadin mende erdi iraun zuen beste izurrite bati amaiera eman genionetik baina, dirudienez, “herritik sortu eta herrian urtu” omen direnak ez dira oraindik moldatu beraien “normaltasun berrira”.

viernes, 8 de mayo de 2020


Kontraesankorrak
Maiatzaren 8an, duela 40 urte, Munduko Osasun Erakundeak nafarreria edo baztanga (viruela) erabat desagertutzat eman zuen ofizialki. Oso aspalditik zetorren gaitza izanik, bere azken ehun urteetan 300 eta 500 milioi hildako artean eragin omen zituen munduan. Azken hileotan beste gaitz kutsakor baten aurkako borrokan hasiak gara; zorionez medikuntzak aurrerapen ikaragarriak izan ditu eta ziur nago laster Covid-19 madarikatu hau menderatzeko modua aurkituko dutela.
Bitartean ezin gara geldirik egon eta, gaixotasunaren datuak hobetzen ari diren heinean, beste aspektu batzuei ere begiratu behar diegu. Sekulakoak entzun behar izan genituen oinarrizkotzat jotzen ez diren ekonomi jarduera guztiak erabat gelditzearen aurka egin eta produkzioa ahal zen neurrian indarrean jarraitzea defendatzen genuelako. Gainbehera ekonomikoa izango dena baino askoz latzagoa izan ez zedin ahalegintzeagatik langileen osasunaren kontra egiten genuela aurpegiratu ziguten. Aste batzuk baino ez dira igaro eta EH Bilduren Kongresuko bozeramaileak “jendearen ardura euren lanpostuak nola berreskuratu” omen dela ilustratu zigun asteazkenean. Aleluia! Hori bai, ezker abertzaleak lehentasuna osasuna dela dionean, langileen osasuna defendatzen omen du, baina EAJk lehentasuna osasuna dela dionean, Confebasken interesak baino ez omen ditu defendatzen.
Eta, hara non, egoera honek Legebiltzarrik gabe eta funtziotan dagoen Jaurlaritza batekin harrapatu gaitu. Gure ustez, osasun eta demokrazia berme guztiak izan bezain laster berritu beharko genituzke, aurretik ditugun erronka zailei sendotasunez ekiteko. Uztailean udazkenean baino baldintza hobeak izango direla diote osasun adituek, eta hortik aurreragorako utziz gero zalantzak oraindik handiagoak dira. Ekainean hondartza edo kalera normaltasun batez joango garela pentsatzen ari bagara, handik hilabetera izango liratekeen hauteskundeak egiteko moduan izango gara. Baina gai honetan ere, Euskadiko oposizioko alderdiek interes ilunak antzematen dituzte EAJ eta Lehendakariaren proposamenean. Zeintzuk diren? Udan egiten bada porrot ekonomikora aurreratu nahi izatea; udazkenean, egoera zail honetatik ahalik eta gehien aldendu nahi izatea; eta datorren urterako utziz gero, herriaren hitza isilarazi nahi izatea. Goizegi, arriskutsuegi, beranduegi… Aitzakien liburuan nahi adina eta noranzko guztietarako aukerak daude.
Oposizio arduratsuaren eginbeharra Gobernuaren lana kontrolatu eta herritarrentzat mesedegarriagoa izan dadila lortzea da. Oposizio arduragabearen jarduna, aldiz, hain zuzen ere erantzukizunik ez izate horretaz baliatuta, agintarien erabaki guztien aurka egitea izaten da, nahiz eta alternatibarik eman ez edo aste batzuk igaro ostean norberak gauza bera esan. Abeslari baten esaldia etorri zait burura: “Oso gustuko dut idea kontraesankorrak izatea; horrela, beti hanka sartzen badut ere, beti dut arrazoia”.